Zespół Wodociągów Na Grobli
Zespół budynków zakładu wodociągowego powstał w latach 1866 – 1871 jako jeden z najnowocześniejszych wówczas wodociągów miejskich w Europie. Usytuowany jest w widłach Odry i Oławy. Składa się z monumentalnej wieży ciśnień, dwóch kotłowni z kominem, budynków administracyjnych, warsztatowych i filtrowni. Sześciokondygnacyjna wieża mieszcząca zbiorniki o łącznej pojemności 4150 m³ (stalowy, nitowany i nowszy, żelbetonowy z 1902 r.), a pod nimi maszyny parowe z pompami i ich oprzyrządowanie, wyróżnia się ciekawą architekturą, nawiązującą proporcjami i rytmem arkad na filarach–przyporach, do donżonu średniowiecznego zamku („zamek wodny” w romantycznej wizji sił przyrody). We wnętrzu zachował się oryginalny wystrój (konstrukcja wsparta na ozdobnych, żeliwnych kolumnach, spiralne, żeliwne schody – najwyższe w Polsce – dekorowane motywem roślin wodnych), a przede wszystkim oryginalne wyposażenie – dwie imponujące (wys. 18 m), unikatowe w skali Europy maszyny parowe Woolfa-Rufflera, zbudowane w 1879 r. we Wrocławiu, napędzające po dwie pompy nurnikowe. Agregaty te służyły do 1924 r., potem zastąpiła je (również zachowana) turbina parowa systemu Zoelly, której używano do lat 60. XX w. W 1982 roku rolę zakładu „Na Grobli” przejął nowowybudowany zakład „Mokry Dwór”. W wieży znajdują się także pompy z przełomu XIX/XX w. i kilka suwnic, w tym najstarsza z 1871 r. Obecnie obiekty zakładu Na Grobli nadal należą do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Od lat 90. XX w. trwają z przerwami prace prowadzące do adaptacji zespołu na muzeum techniki, będące także placówką badawczą i metodyczną ochrony zabytków techniki. Wieża bywa tylko okazjonalnie udostępniana do zwiedzania, wykorzystywano ją także do organizacji awangardowych przedstawień teatralnych.
